Ảnh minh họa

TS. Dương Xuân Tuyển, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển Chăn nuôi Gia cầm Vigova cho biết, kết quả điều tra từ vùng chăn nuôi Đông Nam Bộ cho thấy, gà công nghiệp có thời gian nuôi khoảng 42 ngày, trọng lượng khoảng 2,5 kg. Tổng các khoản chi phí chăn nuôi hết hơn 63.000 đồng/con. Trong đó, chi phí thức ăn chiếm 46.750 đồng, con giống giá 10.000 đồng, thuốc thú y 2.500 đồng, điện 1.870 đồng, lao động 500 đồng, trả lãi vay 200 đồng…
 
Còn đối với gà thịt lông màu, thời gian nuôi khoảng 63 ngày, trọng lượng đạt 1,6 kg. Tổng cộng các khoản chi phí hết 61.000 đồng/con gà nhưng riêng tiền thức ăn đã chiếm hơn 75%, tương đương với 46.000 đồng.
 
Nếu giá bán bình quân là 26.000 đồng/kg thịt, người chăn nuôi gà công nghiệp lãi gộp 2.012 đồng/con, trừ khấu hao, có hộ lãi ròng 1.512 đồng/con. Nếu chỉ sử dụng lao động gia đình thì bình quân xuất chuồng hộ có thêm thu nhập 500 đồng/con.
 
Với giá bán bình quân 40.000 đồng/kg thịt, người chăn nuôi gà lông màu có lãi gộp 3.091 đồng/con, khầu trừ hao, hộ có lãi ròng 2.891 đồng/con. Khi hộ sử dụng lao động gia đình thì bình quân lãi thêm thu nhập 507 đồng/con.
 
Như vậy, để sản xuất ra một con gia cầm xuất chuồng, người chăn nuôi mất 42-70 ngày, lãi 2.000-3.000 đồng/con, còn lại hầu như lỗ, hàng loạt trang trại phải đóng cửa hoặc cho các công ty thuê trại, nuôi gia công cho các công ty lớn.
 
Đối với chăn nuôi lợn, bà con cho biết: Cuối tháng 7 năm nay, giá heo hơi giảm nhiều so với những tháng đầu năm 2015, chỉ ở mức từ 4,3 - 4,8 triệu đồng/tạ, trong khi giá cám nằm ở mức 6.300 đồng/kg, tăng 500 đồng/kg so với đầu năm 2015. Giá heo hơi liên tục giảm nhưng giá thức ăn lại không thấy giảm, rất khó cho người chăn nuôi. Với giá cả bán ra như thế này, người chăn nuôi không có lãi bao nhiêu, có khi chỉ huề vốn.
 
Đối với chăn nuôi vịt, mấy năm nay hầu hết đều có lãi cao hơn so với nuôi gà. Theo điều tra, tổng chi cho 1 kg thịt, người nuôi đầu tư khoảng 39.000- 40.000 đồng. Giá bán bình quân 48.000- 50.000 đồng/kg, trừ khấu hao, người chăn nuôi lãi khoảng 27.000 đồng/con.
 
Theo TS.Nguyễn Thanh Sơn, Viện trưởng Viện Chăn nuôi kiêm Chủ tịch Hiệp hội chăn nuôi gia cầm Việt Nam, hiện nay chuỗi sản xuất của Việt Nam chưa hoàn chỉnh. Trong giá thành sản phẩm thịt gia cầm, giống chiếm tới 15% (trong đó hơn 70% giống ngoài thị trường được cung cấp từ các lò ấp thủ công dẫn đến rất khó kiểm soát nguồn gốc, dịch bệnh), phí thức ăn chiếm tới 70% nhưng công lao động của người chăn nuôi lại rất thấp. Đồng thời, dịch bệnh xảy ra trên gia súc, gia cầm ngày càng nhiều nên việc chăn nuôi dễ gặp rủi ro và lợi nhuận không cao. Có sự thiếu liên kết giữa người chăn nuôi với nhau và với doanh nghiệp, mà gốc gác là do tư tưởng làm ăn nhỏ lẻ, chưa tư duy liên kết để phát triển.
 
Bên cạnh đó, dường như các chính sách hỗ trợ ngành chăn nuôi lại đang quá xa vời, khiến người nông dân không thể tiếp cận được. Hiện người nông dân thường chăn nuôi theo mô hình nông hộ, quy mô nhỏ, vốn ít… nên vấn đề lớn với bà con nông dân là thiếu vốn. Trong khi đó, nếu so với các nước láng giềng như Thái Lan, Trung Quốc, lãi suất vay đối với ngành chăn nuôi ở Việt Nam đang ở mức cách biệt. Cụ thể, tại Thái  Lan, nông dân vay với lãi suất 5%, tại Trung Quốc chỉ 3%, ở Mỹ lãi suất cho vay ngành này chỉ là 0,5% thì ở Việt Nam, người nông dân phải vay vốn ngân hàng với lãi suất lên tới 7%, đây còn đang là mức lãi suất ưu đãi. Người chăn nuôi cũng rất khó tiếp cận vốn vay để mở rộng sản xuất do các ngân hàng sợ rủi ro khi cho người chăn nuôi vay vốn mà không có tài sản thế chấp.
 
Sắp tới khi Hiệp định Đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP) được ký kết, đồng nghĩa với việc nhiều dòng thuế bằng 0, đó là thời điểm người tiêu dùng thoải mái lựa chọn các sản phẩm ngoại nhập giá rẻ. Thời gian qua, dư luận đã được chứng kiến việc thịt gà Mỹ tràn vào Việt Nam với giá chỉ từ 18.000 – 20.000 đồng/kg thịt đùi. Trong khi đó, thịt đùi gà Việt Nam giá thấp nhất cũng phải ở mức trên 40.000 đồng/ kg nên rất khó cạnh tranh với hàng ngoại nhập. Ước tính, giá thịt gà, thịt lợn trong nước hiện đều đắt gấp 2-3 lần so với giá một số nước trên thế giới. Do đó, một số nước đang rục rịch xuất khẩu thịt sang Việt Nam vì họ làm rẻ hơn.
 
Để nâng cao thu nhập  cho người chăn nuôi, theo TS. Sơn, vấn đề mấu chốt là phải hạ được giá thành sản phẩm chăn nuôi. Sắp tới chỉ nên duy trì quy mô gà công nghiệp lông trắng như hiện nay. Đối với gà thả vườn, gà chất lượng cao nên tiếp tục phát triển vì đây là sản phẩm có ưu thế cạnh tranh với gà ngoại nhập trong hiện tại và tương lai. Phát triển gà thả vườn sẽ đáp ứng được thị hiếu tiêu dùng của người Việt. Hơn nữa, gà thả vườn có thể sử dụng nguồn thức ăn sẵn có, chuồng trại đơn giản, không cầu kỳ. Tuy thời gian nuôi kéo dài hơn nhưng thịt gà thơm ngon hơn (khối lượng đạt 1,8-2 kg lúc 75-90 ngày tuổi), giá bán cao hơn gà công nghiệp. Theo đánh giá, dòng sản phẩm này chiếm giá trị sản xuất 70%, tương đương với 30.000 tỷ đồng. Còn gà công nghiệp chỉ khoảng 13.000- 14.000 tỷ. Ngoài ra cần tập trung vào dòng sản phẩm trứng chất lượng cao để xuất khẩu.
 
Lợi thế nhất của ngành chăn nuôi Việt Nam là lợn, gồm cả lợn sữa, lợn choai, lợn thịt. Những năm vừa qua, Việt Nam nhập khẩu chỉ nhập khoảng 3.000-4.000 tấn thịt lợn, trong khi đó xuất khẩu lợn sữa khoảng 20.000 tấn và lợn thịt, cả lợn sống qua đường tiểu ngạch, cũng khoảng 10.000-20.000 tấn/năm, tức gấp khoảng 10 lần so với nhập khẩu. Các thị trường xuất khẩu chính thịt lợn của Việt Nam gồm: Malaysia, Singapore, Hồng Kông và Trung Quốc. Để tăng cường xuất khẩu sang các thị trường này, ông Đoàn Xuân Trúc - Tổng thư ký Hiệp hội chăn nuôi cho rằng cần phải tổ chức lại sản xuất để giảm giá thành xuống và phải đảm bảo an toàn thực phẩm.
 
Thời gian qua đã xuất hiện nhiều doanh nghiệp đầu tư vào chăn nuôi, chế biến sản phẩm gia cầm mở ra nhiều triển vọng cho ngành như: trang trại của tập đoàn TH (True Milk) tại Nghĩa Đàn (Nghệ An) hiện có 45.000 con bò sữa với hơn 22.000 con cho sữa, năng suất sữa bình quân 40 lít/ con/ ngày được nuôi trong trang trại tập trung và khép kín; công ty CP Hoàng Anh Gia Lai cũng đã đầu tư vào nông nghiệp khi tiến hành trồng mía, ngô, cọ dầu tại Lào và nuôi hàng trăm nghìn con bò thịt tại Gia Lai và một số địa phương khác với mục tiêu hết năm 2015 có 100.000 con trong đó có 87.000 bò thịt và 13.000 bò sữa. Tập đoàn Hòa Phát, chuyên sản xuất, kinh doanh thép cũng quyết định thành lập Công ty TNHH Một thành viên Thương mại và sản xuất Thức ăn Chăn nuôi Hòa Phát với vốn điều lệ 300 tỷ đồng…
 
Tại các nước khác, những trang trại lớn thậm chí tự đầu tư sản xuất thức ăn chăn nuôi vì công nghệ sản xuất không khó, theo đó giảm được các khâu về bao bì, chi phí quản lý, các đại lý trung gian, nên giá thức ăn chăn nuôi thấp hơn vài chục phần trăm so với Việt Nam.
 
Theo ông Mai Thế Long, một cán bộ của tổ chức Oxfarm, các hộ chăn nuôi có thể phát triển các loại thức ăn thay thế bên cạnh thức ăn công nghiệp, như nuôi giun đỏ, nhái bén, lươn đỏ, những loại ấu trùng khác. Đây là những loài có cách nuôi rất đơn giản và sinh sản rất nhanh, đã được nuôi thí điểm rất thành công, có thể thay thế một phần thức ăn công nghiệp để giảm giá thành.