Hoạt động khai thác cát ảnh hưởng đến sản xuất của người dân ở vùng bãi bồi

Dân khổ khi canh tác

“Mục sở thị” mỏ của Cty Thái Sơn sáng 29/5/2015, trước mắt chúng tôi, việc khai thác cát vẫn diễn ra bình thường. Chiếc tàu cuốc “gầm gừ” nhả khói “lôi ruột” lòng sông chất cát lên những xà lan cỡ lớn.

Phát hiện có nhà báo, chiếc tàu cuốc này đã chạy ra khu vực giữa sông. Theo ông Kính, một người dân địa phương, mới đây, tàu của Cty Thái Sơn còn áp sát vào bờ để múc cát. Trước sự việc đó, nhiều người dân ở khu 3 đã bơi thuyền ra, yêu cầu dừng các hoạt động khai thác khiến sự việc trở nên căng thẳng. Sau đó, Cty Thái Sơn buộc phải đưa tàu ra khu vực giữa sông. Cho dù đã lùi ra xa nhưng việc móc sâu vào lòng sông như vậy cũng khiến nguy cơ sạt lở luôn hiện hữu.

Chỉ tay ra cánh bãi bạt ngàn ngô đang đến kỳ thu hoạch, ông Kính nói: “Gia đình tôi canh tác trên bãi bồi này từ năm 1990, năm thì trồng rau, năm trồng khoai lang, mấy năm nay thì trồng ngô, hàng năm đều nộp phí cho xã và chưa hề xảy ra tranh chấp với ai. Cty Thái Sơn chỉ được cấp phép khai thác cát ở lòng sông nhưng bây giờ huyện Phù Ninh lại yêu cầu chúng tôi kiểm kê, trả đất cho công ty là điều vô lý”.

Được biết, do hoạt động khai thác cát của Cty Thái Sơn đã khiến bãi bồi đoạn mốc 36-37 thuộc khu 3, xã Tử Đà bị sạt lở 2 điểm vào tháng 9 và 10/2014. Thời điểm đó, do nước lũ lên cao, việc đo đạc hiện trường chưa thực hiện được. Đến cuối tháng 10/2014, UBND xã Tử Đà, Cty Thái Sơn, Công an huyện Phù Ninh và các hộ gia đình có đất mới tiến hành kiểm tra hiện trường, đo đạc cụ thể.

Biên bản lập ngày 24/10/2014 cho thấy, hiện trường có 2 vết sạt lở: Vị trí 1 có diện tích 381m2, vị trí 2 diện tích 487m2, tổng diện tích 2 vị trí là 868m2. Phía Cty Thái Sơn đã thừa nhận gây ra sạt lở tại vị trí 1 và đồng ý với đề xuất của UBND xã Tử Đà bồi thường toàn bộ diện tích ở vị trí 1 và 50% đối với diện tích ở vị trí 2.

Chính quyền “xử lạ”(?!)

Tưởng rằng quyền lợi của người dân sẽ được giải quyết thấu đáo nhưng cách xử lý “khó hiểu” của UBND huyện Phù Ninh qua cách chỉ đạo của ông Vũ Thế Dân, Phó chủ tịch UBND huyện, khiến vụ việc càng trở nên rắc rối.

Theo Giấy phép khai thác khoáng sản số 06/GP-UBND ngày 23/1/2015 do UBND tỉnh Phú Thọ cấp cho Cty Thái Sơn, diện tích được phép khai thác có diện tích là 27,7ha lòng sông (đất có mặt nước), diện tích quản lý, bảo vệ không được khai thác là 8,8ha đất bãi bồi ven sông.

Tuy nhiên, UBND huyện Phù Ninh cố tình lờ đi điều này, thậm chí còn ép người dân đang canh tác diện tích đất bãi bồi ven sông trả đất cho xã để tạo điều kiện cho Cty Thái Sơn khai thác cát (?!).

Mặt khác, cho đến nay chưa có bất kỳ quyết định nào của cấp có thẩm quyền về việc thu hồi đất tại khu 3, xã Tử Đà để giao cho Cty Thái Sơn nhưng ông Phạm Văn Toán, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phù Ninh, lại dẫn căn cứ “Khoản 2, Điều 82 Luật Đất đai quy định: Trường hợp nhà nước thu hồi đất không được bồi thường về đất”.

Từ đó, ông Vũ Thế Dân có những chỉ đạo “trái khoáy”, nguyên văn như sau: “Quá trình khai thác nếu vào đất bãi bồi ven sông nhân dân đang trồng hoa màu thì phải bồi thường hoa màu cho nhân dân và hỗ trợ công cải tạo đất theo quy định của pháp luật”. Đồng thời, ông Dân yêu cầu UBND xã Tử Đà thông báo cho nhân dân “chấm dứt canh tác”, “trả lại đất” cho UBND xã.

Dường như thấy những chỉ đạo đó chưa “đủ nặng”, ngày 18/5/2015, ông Dân ký Văn bản số 397/UBND-TNMT tiếp tục chỉ đạo UBND xã Tử Đà giải quyết diện tích đất bãi bồi khu 3: “UBND xã Tử Đà căn cứ vào chính sách bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi nhà nước thu hồi đất hiện hành, phối hợp với Cty Thái Sơn tiến hành kiểm kê, tính toán mức hỗ trợ về đất cho ngân sách xã, tính toán mức bồi thường về hoa màu, về giá trị đã đầu tư vào đất còn lại cho các hộ gia đình, cá nhân đang canh tác trong phạm vi mốc giới Cty Thái Sơn được UBND tỉnh cấp phép, UBND xã thực hiện công khai, kết thúc công khai phương án bồi thường theo quy định”.

Nhận được “chỉ thị” của trên, ông Vũ Minh Lý, Chủ tịch UBND xã Tử Đà, ngỡ ngàng không biết phải làm sao. Bởi vì, khi chưa có quyết định thu hồi đất thì sẽ không có cơ sở để thành lập Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng, không thể triển khai các bước bồi thường, hỗ trợ. Hơn nữa, theo quy định của pháp luật hiện hành, cấp xã không có thẩm quyền thực hiện các công việc trên (thành lập Hội đồng bồi thường giải phóng mặt bằng; tính toán, áp giá; lên phương án bồi thường, hỗ trợ...). Sự việc như vậy nhưng ông Dân vẫn yêu cầu xã Tử Đà phải thực hiện xong trước ngày 10/6/2015.

Trước những việc làm trên, nhiều người dân khu 3, xã Tử Đà vô cùng bức xúc. Họ cho rằng, chính quyền huyện Phù Ninh đã không thực hiện chỉ đạo của tỉnh Phú Thọ, “tiếp tay” cho doanh nghiệp chèn ép người dân, xâm hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của họ (?!).

Chúng tôi sẽ tiếp tục thông tin diễn biến vụ việc đến bạn đọc.