Sau 5 năm dốc sức xây dựng nông thôn mới (NTM), đã có 79 xã cơ bản đạt tiêu chí xã NTM (trong đó có 17 xã đạt chuẩn), 5 huyện, thị xã, thành phố cơ bản đạt tiêu chí NTM, tỉnh Quảng Ninh trở thành “hiện tượng nổi bật”, từ tư duy, cách làm sáng tạo, kết quả ấn tượng trong Chương trình xây dựng NTM.
Tỷ lệ đạt chuẩn vượt xa bình quân cả nước
Trong số 5 huyện thị đã cơ bản đạt tiêu chí NTM, thị xã Đông Triều đã đạt chuẩn và được Thủ tướng Chính phủ chính thức công nhận vào tháng 4.2015 (Quảng Ninh là tỉnh thứ 3 trong cả nước có huyện đạt chuẩn NTM).
TP.Uông Bí đã được Tổ công tác Văn phòng Điều phối Trung ương – Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM đã tiến hành thẩm tra hồ sơ, kiểm tra thực tế và đã báo cáo Ban chỉ đạo Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM.
Huyện đảo Cô Tô đang làm thủ tục đề nghị Ban chỉ đạo Trung ương công nhận đạt chuẩn trong năm 2015; thị xã Quảng Yên và TP.Cẩm Phả dự kiến đạt chuẩn vào 2016.
Nếu xét trên tỷ lệ số xã đạt chuẩn NTM, Quảng Ninh đạt 13,6% trong tổng số xã, cao hơn so với mức bình quân cả nước (đạt 9,36% trong tổng số xã của cả nước). Quảng Ninh không còn xã nào đạt dưới 5 tiêu chí, trong khi cả nước còn hơn 900 xã đạt dưới 5 tiêu chí. Bình quân số tiêu chí đạt trên một xã của Quảng Ninh cao hơn so với mức bình quân chung cả nước (đạt 15,17 tiêu chí/xã và 33,74 chỉ tiêu/xã, so với với mức bình quân chung cả nước là 10 tiêu chí/xã). Nhiều tiêu chí có mức độ đạt chuẩn cao hơn so với mức bình quân chung toàn quốc.
Theo số liệu thống kê của tỉnh Quảng Ninh, thu nhập của người dân khu vực nông thôn Quảng Ninh đã tăng từ 10,98 triệu đồng/năm (năm 2010) lên 29,533 triệu đồng/năm (năm 2015), tức gấp 2,69 lần.
Toàn tỉnh có 84% số xã đạt tiêu chí thu nhập; có 84,8% số xã đạt tiêu chí hộ nghèo; có 96,8% số xã đạt tiêu chí tỷ lệ lao động có việc làm thường xuyên; có 88% số xã đạt tiêu chí hình thức tổ chức sản xuất.
Tỷ lệ hộ nghèo toàn tỉnh giảm nhanh từ 7,68% vào năm 2010 xuống còn khoảng 1,55% vào năm 2015.
Huy động vốn xã hội hóa cao gấp đôi ngân sách
Sau 5 năm thực hiện Nghị quyết số 01-NQ/TU của Tỉnh ủy Quảng Ninh (ban hành ngày 27.10.2010) “Về chương trình xây dựng NTM tỉnh Quảng Ninh đến năm 2020”, tỉnh Quảng Ninh đã hoàn thành 8 mục tiêu quan trọng của nghị quyết này, gồm: (1) 100% xã đạt tiêu chí về quy hoạch và phát triển theo quy hoạch. (2) 100% số thôn có nhà văn hóa đảm bảo đủ điều kiện hoạt động. (3) 100% xã có hệ thống điện cơ bản đạt yêu cầu kỹ thuật ngành điện. (4) Duy trì 100% y tế xã đạt chuẩn quốc gia. (5) Duy trì 100% xã đạt chuẩn phổ cập giáo dục trung học cơ sở. (6) Có 100% số xã có đường trục xã, liên xã được nhựa hóa hoặc bê tông hóa, đường liên thôn được cứng hóa. (7) Thu nhập của người dân nông thôn tăng từ 10,98 triệu đồng/năm (năm 2010) lên 29,533 triệu đồng/năm (năm 2015), gấp 2,69 lần, cao hơn mức mà Nghị quyết 01-NQ/TU đặt ra là gấp 1,5-2 lần. (8) Hàng năm có 80% Đảng bộ và các tổ chức đoàn thể xã đạt trong sạch vững mạnh.
Bốn mục tiêu khác mà nghị quyết này đề ra (gồm điểm bưu điện văn hóa xã; thôn có đủ điều kiện truy cập Internet; đào tạo nghề; tỷ lệ hộ gia đình sử dụng nước hợp vệ sinh) dự kiến sẽ đạt vào cuối năm 2015. Tám mục tiêu khác chưa hoàn thành, Quảng Ninh đang tiếp tục triển khai thực hiện.
Để hoàn thành khối lượng công việc khổng lồ trong 5 năm qua, Quảng Ninh đã huy động nguồn lực rất lớn- hơn 57.700 tỷ đồng (các con số làm tròn). Tuy nhiên, bằng cách thay đổi tư duy, biện pháp chỉ đạo xây dựng NTM theo hướng phân cấp cho địa phương chủ động huy động và sử dụng nguồn lực, tỷ trọng đầu tư từ ngân sách nhà nước đã giảm xuống. Trong tổng nguồn vốn hơn 57.700 tỷ đồng được huy động, nguồn vốn ngân sách là 6.700 tỷ đồng, chiếm 11,62% tổng nguồn vốn (theo Quyết định số 800/QĐ-TTg ngày 4.6.2010 phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM giai đoạn 2010-2020, tỷ lệ vốn ngân sách “cơ cấu” là 40%). Vốn tín dụng đạt tỷ lệ cao 66,12% và vốn xã hội hóa đạt 22,26%.
Kết quả xây dựng NTM của tỉnh Quảng Ninh sau 5 năm được Ban chỉ đạo Trung ương Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM ghi nhận là một trong những tỉnh đi đầu cả nước, và là tỉnh dẫn đầu trong 15 tỉnh miền núi phía Bắc về số xã đạt chuẩn NTM.