Chăn nuôi theo quy mô công nghiệp - trang trại là điều kiện cốt yếu để tái cơ cấu ngành chăn nuôi theo hướng bền vững

Thực tế ngành chăn nuôi của nước ta còn rất nhiều nghịch lý cần phải giải quyết sớm và không thể để những khó khăn tiếp tục đè nặng lên vai người chăn nuôi. Nước ta vẫn đang phải dựa vào sản xuất nông nghiệp trong đó người chăn nuôi là những trụ cột góp phần cung ứng nguồn thực phẩm để bình ổn giá, ổn định xã hội…Vậy nhưng lâu nay chúng ta vẫn chưa có giải pháp căn cơ để bảo vệ và tạo động lực cho người chăn nuôi.


Nghịch lý ở chỗ, mặc dù là ngành chăn nuôi vẫn sản xuất theo cung cách truyền thống nhưng hầu như “đầu vào” thức ăn chăn nuôi lại phụ thuộc quá lớn vào nhập khẩu. Đối với chăn nuôi thì giá thành thức ăn chiếm tới 65% - 70%. Đã vậy, so với các nước xung quanh, giá thành thức ăn chăn nuôi ở Việt Nam cao hơn khoảng 10%.


Trong khi chi phí quá cao, giá bán lại rất thấp. Các loại sản phẩm gia cầm và thịt heo nhiều năm gần đây có thời điểm người chăn nuôi còn phải bán dưới giá thành, thua lỗ nặng nề. Và hầu như giá trên thị trường đều do thương lái thao túng. Nghịch lý ở chỗ người chăn nuôi kêu lỗ, người tiêu dùng vẫn phải mua giá đắt. Có những sản phẩm như thịt bò ở nước ta bán đắt hơn rất nhiều so với thịt bò ngoại, với mức 70.000 - 75.000 đồng/kg thịt bò hơi, nhưng nông dân không lời được mấy vì chỉ bán được giá 50.000 đồng, còn lại vào túi các khâu trung gian.


Vì vậy, để giải quyết những nghịch lý này cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau:

Cần phải chủ động được khâu thức ăn chăn nuôi, giảm dần tình trạng phụ thuộc quá nhiều vào nguồn thức ăn “ngoại”. Bằng cách chuyển một phần đất trồng lúa kém hiệu quả sang trồng các loại cây dùng làm thức ăn chăn nuôi, đặc biệt là bắp và đậu tương. Kèm theo đó là việc đầu tư khâu bảo quản, sơ chế và nâng cao công nghệ chế biến thức ăn chăn nuôi để làm giảm giá thành, hạ giá bán.


Phải kiểm soát được dịch bệnh. Hiện nay đa số các bệnh đã kiểm soát được, những bệnh nguy hiểm như trước không còn nhưng một số bệnh như lở mồm long móng, cúm gia cầm, tai xanh vẫn xảy ra và chỉ cần một mùa dịch là nông dân lại điêu đứng, trắng tay.


Đảm bảo chất lượng con giống cho người chăn nuôi. Người chăn nuôi bị thua lỗ, sản phẩm chăn nuôi có năng suất kém cũng bắt nguồn từ hệ thống con giống của chúng ta không phong phú, chất lượng đưa đến người chăn nuôi chưa được đảm bảo, khâu kiểm soát con giống vẫn còn buông lỏng. Điều tiên quyết là phải kiểm soát tốt thị trường, nguồn hàng để không gây tình trạng được mùa thì phải bán rẻ, để mặc thương lái thao túng giá như hiện nay.


Giá trị gia tăng của sản phẩm chăn nuôi nằm chủ yếu ở khâu giết mổ và chế biến thịt, sản phẩm sữa, trứng. Nhưng hiện nay khâu này chủ yếu vẫn là giết mổ thủ công, điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm không đảm bảo. Đó cũng là lý do giá bán rẻ nhưng người tiêu dùng không yên tâm sử dụng. Trong khi giết mổ công nghiệp, bán công nghiệp ở nước ta hiện nay mới chỉ cung ứng 20% sản lượng thịt, còn chế biến mới được 10%. Để thúc đẩy chăn nuôi cũng phải tập trung đầu tư cho khâu chế biến và tiêu thụ. Và để cứu ngành chăn nuôi, phải bắt đầu từ hướng đi tổng thể và chọn những sản phẩm có thế mạnh thông qua đề án tái cơ cấu ngành chăn nuôi.


Cần triển khai mạnh các nhiệm vụ, giải pháp tái cơ cấu ngành, chuyển từ chăn nuôi nhỏ lẻ, phân tán sang phát triển chăn nuôi tập trung theo mô hình trang trại, gia trại, duy trì chăn nuôi nông hộ nhưng theo hình thức công nghiệp và ứng dụng công nghệ cao; khuyến khích tổ chức sản xuất khép kín, liên kết giữa các khâu trong chuỗi giá trị để cắt giảm chi phí, tăng hiệu quả và giá trị gia tăng.


Khuyến khích chuyển dịch dần chăn nuôi từ vùng mật độ dân số cao (vùng đồng bằng) đến nơi có mật độ dân số thấp (vùng trung du, miền núi), hình thành các vùng chăn nuôi xa thành phố, khu dân cư; chuyển dịch cơ cấu đàn vật nuôi theo hướng tăng tỷ trọng gia cầm (trọng tâm là gà lông màu và vịt đẻ trứng), tiếp tục phát triển chăn nuôi lợn và gia súc lớn, tạo sản phẩm an toàn vệ sinh thực phẩm.

 
Việc gia nhập sân chơi chung WTO, TTP vừa là thuận lợi vừa là khó khăn cho ngành chăn nuôi Việt Nam. Vì vây, cần thiết phải thực hiện đồng bộ các giải pháp nhằm tạo lợi thế trong việc cạnh tranh với các thị trường lớn. Đẩy mạnh chăn nuôi theo quy mô công nghiệp – trang trại và hạ giá thành sản phẩm là điều kiện cốt yếu giúp ngành chăn nuôi phát triển theo hướng bền vững.