Hồ chứa nước Hội Sơn

Hồ Hội Sơn nằm trên địa bàn thôn Hội Sơn, xã Cát Sơn (huyện Phù Cát- Bình Định) có dung tích chứa 45 triệu m3 nước, chịu trách nhiệm cung ứng nước tưới cho 177 ha đất canh tác trên địa bàn thôn Hội Sơn và tiếp nước cho hồ Thạch Bàn để tưới thêm một số diện tích khác.

Hàng chục năm nay, con đập của hồ này liên tục bị đàn bò của dân địa phương xâm hại gây hư hỏng nghiêm trọng…

Là địa bàn miền núi, lợi dụng ưu thế gần rừng, người dân xã Cát Sơn phát triển mạnh nghề chăn nuôi bò. Cách nuôi bò truyền thống của người dân xã Cát Sơn là thả rông trên núi để kiếm nguồn thức ăn tự nhiên, đến mùa mưa lùa về.

Khi đàn bò “hồi hương” đến cả ngàn con, người chăn nuôi thả bò lên hồ Hội Sơn để ăn cỏ trên mái hạ lưu đập. Vào mùa mưa đất trên thân đập đã mềm, lại có cả “binh đoàn” bò tập trung mỗi ngày khiến mái hạ lưu bị xói lở, trượt mái, hư hỏng nghiêm trọng.

Ông Nguyễn Bá Quyền, GĐ Xí nghiệp Thủy lợi 2 (Cty TNHH Khai thác công trình thủy lợi Bình Định), cho biết trên mái hạ lưu của đập được trồng cỏ để bảo vệ tránh xói lở. Mùa mưa, đất thấm nước gây lún, đàn bò tập trung về đây vừa ăn vừa đi lại làm chết hết cỏ. Cứ đến mùa mưa là mái hạ lưu thân đập như một bãi sình lầy.

Điều đáng quan ngại là vào mùa mưa, nước trong hồ chứa đầy, nhân viên của tổ đầu mối hồ Hội Sơn phải thường xuyên đi kiểm tra dọc chân đập và mái hạ lưu để phát hiện rò rỉ, thẩm lậu để kịp thời khắc phục nhằm ngăn chặn hiểm họa vỡ đập.

Tuy nhiên, khi mái hạ lưu đã bị cày xới thành “bãi sình lầy”, nhìn đâu cũng thấy nước đục thì chẳng thể kiểm tra được gì.

Ông Nguyễn Văn Tuấn, tổ trưởng tổ đầu mối hồ Hội Sơn than thở, khi đi kiểm tra dọc thân đập và mái hạ lưu, nếu phát hiện nơi nào dòng nước chảy đục thì chắc chắn nơi ấy đang bị rò rỉ, thẩm lậu và phải báo cáo ngay để có giải pháp khắc phục kịp thời.

Thế nhưng khi cả mái hạ lưu lầy lội như bãi sình, nhìn đâu cũng thấy nước đục ngầu thì không thể phát hiện nơi bị sự cố. Không phát hiện được những điểm thẩm lậu, những lỗ rò rỉ, nước lũ chảy qua xói càng ngày càng rộng hơn dễ dẫn đến nguy cơ vỡ đập.

Đến khi ấy chẳng biết số phận của hàng trăm nghìn sinh mạng sống ở những vùng dân cư phía hạ hưu sẽ như thế nào?

Không chỉ vậy, khi nhân viên trong tổ đầu mối hồ Hội Sơn trực tiếp lên ngăn chặn việc thả bò trên thân đập còn bị những người chăn bò hành hung.

Ông Trần Nghệ, nhân viên tổ đầu mối hồ Hội Sơn, nhớ lại: "Mặc dù anh em trong tổ chỉ có 3 người nhưng vào mùa mưa là chúng tôi phải thay nhau liên tục bám đập để ngăn chặn nạn thả bò gây hại mái đập.

Chuyện anh em chúng tôi bị chửi rủa, đe dọa là chuyện thường ngày. Thậm chí có trường hợp bị hành hung phải nhập viện.

Ví như anh Đặng Thanh Bình, vào mùa mưa năm 2013, trong khi đi làm nhiệm vụ tại công trình thì bị những người chăn bò đánh đập dữ dội gây thương tích, phải nằm viện điều trị đến nửa tháng. Đến đầu năm âm lịch 2014 thì anh Bình mất”.

Ông Nguyễn Văn Tuấn, tổ trưởng tổ đầu mối hồ Hội Sơn, bức xúc: “Thực trạng trên chúng tôi liên tục báo cáo lên chính quyền địa phương nhờ can thiệp. Tuy nhiên, dù chính quyền địa phương có tuyên truyền, vận động cỡ nào người dân cũng không nghe.

Nhiều lần anh em trong tổ lên tận hiện trường để vận động, giải thích cho bà con việc chăn thả bò trên mái hạ lưu đập sẽ gây hư hại cho công trình.

Nghe xong họ bảo, nếu mấy ông vận động được ông cán bộ xã không thả bò trên đập nữa thì bọn tui cũng sẽ không thả. Nghe họ nói vậy anh em chúng tôi cứng họng".