Khử chua cho đất

Thống kê 3 năm qua, Lâm Đồng đã tái canh trồng mới và ghép cải tạo trên  24.000ha cà phê giống cũ già cỗi (15- 20 năm) bằng các giống cao sản như TR4, TR9, TR11…, tăng năng suất bình quân từ hơn 2,8 tấn/ha lên ổn định từ 6-7 tấn/ha. Trong đó, 50% diện tích là tái canh ghép cải tạo được thực hành từ những vườn cà phê quy mô hộ gia đình canh tác 1- 2ha. Nếu áp dụng biện pháp tái canh cà phê trồng mới phải mất  2- 3 năm luân canh cải tạo đất bằng các loại cây hoa màu ngắn ngày, cộng với khoảng 3 năm thâm canh mới bước vào thời kỳ cà phê kinh doanh, thì biện pháp ghép cải tạo vừa thu hoạch cà phê trên cành, nhánh cây cũ hàng năm mà vẫn chăm sóc chồi cành mới phát triển. Tính ra việc ghép cải tạo cà phê dù đến năm thứ 4 mới hoàn thành, nhưng vẫn không bị gián đoạn thu nhập của người sản xuất.

Để góp phần trẻ hóa cà phê phù hợp với điều kiện canh tác của hộ gia đình ở địa phương, tháng 12/2012, Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng  phối hợp với Công ty cổ phần Công nông nghiệp Tiến Nông - Thanh Hóa (Chi nhánh tỉnh Lâm Đồng)  xây dựng 2 mô hình tiêu biểu tại vùng cà phê xã Bình Thạnh (Đức Trọng), mỗi mô hình đang sản xuất 2ha cà phê khoảng 20 năm tuổi. Mô hình được tiến hành đồng thời 3 giải pháp chính trong 3 năm, gồm: sử dụng phân bón cân đối; kiểm soát, điều hòa độ pH cho đất; và ghép chồi mới trên thân cây cà phê cũ. Cụ thể, hàng năm, vào mùa khô, sau khi thu hoạch cà phê, tiến hành cắt tỉa cành già cỗi, cành xương cá yếu ớt và thân cây không còn tiềm năng phát triển… Chờ khi lá cà phê hơi rũ xuống mới tiến hành tưới nước đợt một để giúp cây ra hoa, đậu trái đồng loạt. Đợt tưới thứ hai cách đợt tưới đầu tiên khoảng 25-30 ngày để có thời gian ép cây nở hết nụ hoa còn lại. Mỗi gốc cây bón 400-500g phân “cà phê số 1 Tiến Nông”, bón phân đến đâu thì tưới nước đến đó...

Kỹ sư Lương Văn Hoàn, Công ty cổ phần Công nông nghiệp Tiến Nông - Thanh Hóa - Chi nhánh Lâm Đồng, chia sẻ thêm: “Sau những đợt mưa đầu mùa hàng năm, chúng tôi trực tiếp hướng dẫn nông dân cải tạo độ chua, phục hồi độ phì nhiêu của đất bằng chất điều hòa pH, giúp cây cà phê hấp thụ tối đa dinh dưỡng. Đồng thời kiểm tra phòng chống những bệnh thường gặp của cây cà phê như tuyến trùng, thối rễ tơ, thối rễ cọc trước khi bón phân…”. Bên cạnh đó, bắt tay vào ghép chồi mới trên thân cây cũ, tỉa bỏ số cành và chồi vượt còn lại, rồi bón phân dinh dưỡng “Tiến Nông cà phê số 2”  400-500g/gốc. Giai đoạn chăm sóc vào giữa và cuối mùa mưa, 2 chủ vườn cà phê bón phân đợt 1 vào khoảng cuối tháng 6, đầu tháng 7 bằng sản phẩm “Tiến Nông cà phê số 3 từ 500 - 600g/gốc”; đợt 2 bón “Tiến Nông cà phê số 3” vào khoảng cuối tháng 8, đầu tháng 9, khoảng 600-700g/gốc…

Tăng thêm thu nhập 50 triệu đồng/ha

Kết quả nghiệm thu sau hơn 3 năm cải tạo đất mới, trẻ hóa cây cà phê tại 2 mô hình ở xã Bình Thạnh, thấy: Do vẫn lạm dụng phân hóa học làm cho đất canh tác bị chua, có độ pH từ 4-5, ảnh hưởng đến sự phát triển của bộ rễ, những vườn cà phê già cỗi, giống cũ chỉ đạt năng suất 3 - 4 tấn nhân/ha/năm. Khi áp dụng quy trình kỹ thuật và giải pháp dinh dưỡng mới của Trung tâm Khuyến nông Lâm Đồng và Công ty cổ phần công nông nghiệp Tiến Nông, đến nay 2 vườn cà phê mô hình được cải thiện độ pH lên 5,2 - 6,0, đất tơi xốp, rễ tơ phát triển nhiều hơn, ở mặt dưới đất đào lên thấy có nhiều giun, năng suất đạt đến 5 - 7 tấn nhân/ha/năm, cao hơn năng suất canh tác theo biện pháp thông thường 2- 3 tấn nhân/ha/năm. Đặc biệt, cây cà phê được nâng cao khả năng chống chịu nhiều loại sâu bệnh, hạn chế dùng thuốc bảo vệ thực vật, chi phí thấp, thu hoạch trái chín đồng đều…Hạch toán theo giá cả niên vụ cà phê năm 2015- 2016, biện pháp canh tác mới này đã tăng thêm lợi nhuận khoảng 50 triệu đồng/ha/năm.

“Những vườn cà phê 15- 20 năm tuổi, năng suất thấp trong nhiều năm liền (dưới 1,5 tấn nhân/ha), nhưng cây vẫn có bộ rễ khỏe thì có thể áp dụng biện pháp cưa ghép cải tạo làm trẻ hóa vườn cây để giảm chi phí, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Ngược lại, những vườn cà phê dù cùng 15 - 20 năm tuổi, nhưng bộ rễ quá yếu, thường xuyên bị sâu bệnh gây thối mục, thì nên tiến hành tái canh trồng mới”, kỹ sư Hoàn nói.