Mô hình sản xuất lúa LY 2099 tại thôn Đoài, xã Phương Công, huyện Tiền Hải

Nơi lúa LY 2099 cắm rễ được người dân địa phương gọi là “đồng đất khổ ải” bởi quanh năm khan hiếm nguồn nước, tầng đất canh tác rất mỏng và nghèo dinh dưỡng. Thế mà, so với lúa thuần Khang dân 18, chúng cho năng suất vượt trội.

Người trồng lúa khấm khởi vì được mùa một nhẽ, nhưng quan trọng là hạt gạo rất dài, trắng trong và không bạc bụng. Nấu thành cơm vừa dẻo, có vị đậm, càng nhai càng ngọt và không dính, để cả ngày chẳng thấy sống sượng.

Dù khẳng định những hạt giống mình đang phân phối độc quyền có năng suất, chất lượng và chống chịu tốt với sâu bệnh, nhưng anh Đỗ Thanh Tùng, GĐ Cty TNHH Hạt giống Việt (Vietseed) vẫn hoài nghi khả năng mở rộng SX của giống lúa.

Bởi theo anh, chẳng có thước đo nào đánh giá đúng giá trị của một giống lúa bằng thị trường. Dù có “khoa môi múa mép” bằng trời, nếu không được đông đảo người dân chấp nhận thì có cho giống nông dân cũng chẳng dám SX quy mô hàng hóa.

Vụ mùa 2015, anh Tùng nhập 1 tấn thóc LY 2099 ở mô hình thực hiện trong Thanh Hóa rồi chở ngược ra Hà Nội chào hàng mỗi nơi vài kg. Các đại lý lớn vì bận rộn nên thái độ rất khinh khỉnh. Họ bảo cứ để đấy, ăn thử đã rồi mới nói chuyện. Thế mà, ngay sau đó, những cuộc điện thoại từ các đại lý liên tục reo chuông. Người ta bảo: “Có còn gạo Xi dài nữa không tôi đăng ký mấy tấn”. Anh Tùng sướng lắm nhưng đành cáo lỗi, hứa vụ sau sẽ có.

Tôi hỏi, sao người ta gọi gạo LY 2099 là “Xi dài”? Anh Tùng bảo: “Do gạo LY 2099 trắng trong, không bị bạc bụng và dài (7,58mm) hơn loại gạo Xi đang bán rất chạy trên thị trường. Ngoài hình thái đẹp, họ còn bảo LY 2099 ăn dẻo, đậm hơn Bắc thơm 7”.

Vụ xuân 2016, ông Giám đốc Vietseed quyết định mang hạt giống của mình xâm lấn “vựa lúa của miền Bắc”, tỉnh Thái Bình. Để thuyết phục được ông Nguyễn Lâm Thao (thôn Đoài, xã Phương Công, huyện Tiền Hải), chủ thầu một khu ruộng rộng 4ha và một số người có diện tích đất từ 1ha trở lên tại huyện Tiền Hải và Thái Thụy đồng ý cấy thử, anh Tùng mất đúng một tuần dẫn họ tham khảo nhu cầu gạo LY 2099 của các đại lý lớn trên địa bàn Hà Nội. Thấy chắc ăn họ mới gật đầu.

Những chân ruộng gieo cấy LY 2099 hầu hết là vàn trũng, dân cấy các giống lúa truyền thống không có lãi nên chán, bỏ hoang hoặc cho người khác thuê 30 kg/sào/vụ. Ở khu ruộng của ông Thao, lúa cấy bằng máy rất thưa, mỗi khóm chỉ có một dảnh, lượng giống tiêu tốn cho 1 sào là 0,7kg. Thế nhưng, chỉ 25 ngày sau khi cấy, ông Thao ra đồng và đếm được có khóm đẻ 20 nhánh. Trên đồng tuy sạch sâu bệnh, nhưng chủ ruộng vẫn phun đủ hai lần thuốc BVTV theo đúng hướng dẫn của trạm BVTV huyện.

Vừa rồi, Cty Vietseed mời hơn 80 chủ nhiệm/giám đốc HTXNN; lãnh đạo huyện, lãnh đạo Sở NN-PTNT về thăm mô hình sản xuất giống LY 2099. Khi nhìn những bông lúa dài thướt lướt như liễu rủ, tỷ lệ hạt chắc cao, bộ lá đứng, bản tao và thân cây chống đổ tốt, ai cũng thích mắt. Rất nhiều chủ nhiệm nhiều kinh nghiệm đánh giá năng suất lúa LY 2099 đạt khoảng 2,5 tạ/sào. Và, quan trọng hơn, chất lượng của nó khó có dòng lúa lai nào địch nổi.

Tại hội thảo tham quan đầu bờ, một doanh nghiệp tại tỉnh đã cam kết thu mua toàn bộ lúa LY 2099 ngang với giá lúa BC15. Thấy thế, mấy chủ nhiệm lại lào rào vào tai nhau: “Giống nào bao tiêu được sản phẩm, chúng tôi làm được hết”.

Ông Hoàng Ngọc Oánh, Phó Chủ tịch UBND huyện Kiến Xương chia sẻ, sau khi tham quan mô hình sản xuất giống lúa lai 3 dòng LY 2099 quy mô hàng hóa, ông đã nhìn thấy con đường đến một nền nông nghiệp hiệu quả, tiếp cận thị trường. Huyện Kiến Xương hoàn toàn đồng tình và đánh giá cao sự năng động của các cá nhân, tổ chức trong việc mạnh dạn đầu tư tích tụ ruộng đất, đưa cơ giới hóa vào tất cả các khâu sản xuất để hình thành những công nhân nông nghiệp.

Cũng theo ông Hoàng Ngọc Oánh, việc lựa chọn giống lúa để mở rộng sản xuất vô cùng quan trọng. Nó phải hài hòa được nhiều yếu tố, năng suất, chất lượng và khả năng chống chịu sâu bệnh và đầu ra rộng mở. Lúa LY 2099 cơ bản đáp ứng được các tiêu chí đó.