Bởi trong những năm qua, nhiều tàu cá của ngư dân Bình Định vi phạm đánh bắt bất hợp pháp bị nước ngoài bắt giữ. Chính quyền và ngành chức năng tỉnh này đang dùng mọi biện pháp để ngăn chặn tình trạng này.  

“Thẻ vàng EU”, gánh nặng của DN xuất khẩu hải sản

Đối với 1 DN chuyên xuất khẩu hải sản mà thị trường chính là EU như Cty CP Thủy sản Bình Định (BIDIFISCO), chiếc “thẻ vàng” dành cho các mặt hàng hải sản Việt Nam đã khiến hoạt động của đơn vị lâm vào cảnh bế tắc. Dẫu chiếc “thẻ vàng” này chủ yếu để “răn đe” hoạt động đánh bắt bất hợp pháp của ngư dân, nhưng các DN xuất khẩu hải sản lại là đối tượng trực tiếp lãnh đủ.

Hoạt động đánh bắt xa bờ của tàu cá Bình Định

Theo bà Cao Thị Kim Lan, Giám đốc BIDIFISCO, các đội tàu khai thác hải sản xa bờ của Việt Nam liên tục xâm phạm vùng biển của các nước trên thế giới, nhiều nhất là Indonesia, Malaysia, Phippines… Những tàu vi phạm này được EU gọi là tàu đánh bắt bất hợp pháp, theo đó sản phẩm đánh bắt của các tàu này cũng được xem là sản phẩm bất hợp pháp, thế là họ tẩy chay. Trong khi đó, ở Việt Nam thì sản phẩm của tàu đánh bắt hợp pháp và bất hợp pháp “vàng thau lẫn lộn”.

DN thu mua hải sản để chế biến thì không thể phân biệt đâu là sản phẩm hợp pháp đâu là sản phẩm không hợp pháp, nguồn gốc nguyên liệu đầu vào không minh bạch. Do vậy, EU nghi ngờ và bị “ám ảnh” nguyên liệu chế biến của các DN dính dáng đến sản phẩm của những tàu cá đánh bắt không hợp pháp, vậy là “thẻ vàng” được rút ra.

“EU muốn Việt Nam tăng chế tài xử phạt nhằm ngăn chặn nạn tàu cá đánh bắt xâm phạm vùng biển các nước khác, họ cũng đòi hỏi Việt Nam phải có công cụ quản lý được tàu đánh bắt xa bờ để ngăn chặn vi phạm; ngành thủy sản phải quản lý được các thông tin cụ thể về ngư trường, nguồn nguyên liệu từ loài cá được phép hay không được phép đánh bắt. Thật sự mà nói, những vấn đề này Việt Nam làm chưa được tốt. EU nhắc nhở lâu rồi, nhưng vì ta chưa chấn chỉnh kịp nên EU mới rút “thẻ vàng” đối với các sản phẩm hải sản của Việt Nam”, bà Lan chia sẻ...  

Phải mạnh tay

Bình Định hiện đang có lực lượng tàu cá đánh bắt hải sản rất hùng hậu với hơn 7.300 chiếc, trong đó có hơn 3.000 chiếc chuyên đánh bắt xa bờ. Đây chính là mối lo lớn của chính quyền và ngành chức năng tỉnh này. Bởi, với số lượng tàu cá đánh bắt xa bờ nhiều đến vậy thì công tác quản lý sẽ gặp nhiều khó khăn, nên trong thời gian qua trên địa bàn tỉnh này đã xảy ra nhiều trường hợp tàu cá đánh bắt bất hợp pháp bị nước ngoài bắt giữ. Do đó, để góp phần “giải” chiếc “thẻ vàng” của EU, Bình Định đang dùng mọi biện pháp để ngăn chặn tàu cá đánh bắt bất hợp pháp.

“Chúng tôi xử lý nghiêm các tàu cá cố tình đánh bắt trái phép trên vùng biển nước ngoài. Chủ tàu vi phạm bị phạt tiền từ 50 đến 70 triệu đồng, bị tước quyền sử dụng bằng thuyền trưởng và giấy phép khai thác thủy sản từ 3 đến 6 tháng. Ngoài ra, tàu cá nào vi phạm sẽ không được hỗ trợ theo Quyết định 48/2010/QĐ-TTg và các chính sách hỗ trợ khác”, ông Trần Văn Phúc, Phó Giám đốc Sở NN-PTNT Bình Định, cho biết.

Ở Hoài Nhơn, huyện trọng điểm của nghề đánh bắt hải sản xa bờ của tỉnh Bình Bịnh thậm chí còn làm gắt gao hơn. “Về vấn đề này Huyện ủy Hoài Nhơn ra Nghị quyết hẳn hoi, xã miền biển nào để xảy ra tình trạng tàu cá đánh bắt bất hợp pháp để nước ngoài bắt giữ thì Đảng bộ xã đó coi như bị điểm liệt trong xếp loại Đảng bộ vững mạnh. Hộ ngư dân nào vi phạm thì không được xét gia đình văn hóa. Chúng tôi đang làm rất quyết liệt, tăng cường tối đa công tác tuyên truyền. Không chỉ thường xuyên tổ chức hội họp, mà cứ đến ngày rằm hằng tháng, khi tàu cá của ngư dân đồng loạt vào bờ là tổ công tác đến từng hộ ngư dân để tuyên truyền”, ông Nguyễn Chí Công, Phó Chủ tịch UBND huyện Hoài Nhơn, cho biết.

Tuy nhiên, đối với ông Trần Châu, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định, cách làm trên của huyện Hoài Nhơn vẫn chưa đủ mạnh. Theo ông Châu, Nhà nước đã lo cho ngư dân rất nhiều, từ kinh phí hỗ trợ ngư dân mua bảo hiểm con người, bảo hiểm thân tàu; hỗ trợ lãi suất vốn vay đóng tàu, hỗ trợ nhiên liệu đi đánh bắt… vậy ngư dân phải có nghĩa vụ chấp hành chủ trương của Nhà nước. Nhà nước đã cấm việc khai thác hải sản xâm phạm các vùng biển nước ngoài thì ngư dân phải chấp hành. Nếu ai không chấp hành thì phải xử lý thật quyết liệt.

“Tôi đề nghị Sở NN-PTNT phối hợp với UBND các huyện, thị xã, thành phố có biển bàn bạc để đưa ra quy chế. Nếu tàu cá nào đánh bắt xâm phạm vùng biển để nước ngoài bắt giữ thì dứt khoát từ này về sau không được hoạt động đánh bắt trên biển dưới mọi hình thức. Phải làm thật quyết liệt thì may ra mới chấn chỉnh được tình trạng này”, ông Châu kiên quyết.