Thu hoạch, bảo quản lúa ĐX 2014-2015 ở ĐBSCL

* Lúa thơm nhích lên

Lúa thơm lên hương

Đúng lúc các DN ở ĐBSCL kết thúc đợt thu mua tạm trữ 1 triệu tấn gạo, dòng chảy gạo XK đi các tỉnh phía Bắc theo đường tiểu ngạch sang Trung Quốc đang rộn ràng thì bất chợt ách tắc (điều này các thương nhân cũng đã dự đoán trước).

Tại chợ gạo Thốt Nốt (Cần Thơ), một số thương nhân và chủ nhà máy xay xát kinh doanh gạo cho rằng: Qua báo chí thấy hình ảnh nhiều xe gạo nằm chờ ở cửa khẩu Lào Cai có thể chỉ là tạm thời. Nhưng vẫn tác động đến thị trường lúa gạo trong nước, bởi trên thực tế ở cảng Mỹ Thới (An Giang) các tàu về “ăn” hàng gạo neo đậu lưa thưa, lặng lẽ.

Có thể thấy, thị trường XK gạo chính ngạch, tiểu ngạch hay chính sách thu mua tạm trữ thông qua các DN đều có sức tác động mạnh đến thị trường lúa gạo tại ĐBSCL. Khi lực tác động chưa đủ mạnh nên giá lúa vẫn giảm xuống. 

Song theo ông Trần Thanh Vân, Phó GĐ Cty Gentraco thì giá lúa khó giảm sâu thêm, do hiện nay áp lực tiêu thụ lúa ĐX không còn và còn hơn 1,5 tháng nữa mới tới vụ lúa HT.

Hiện lúa gạo giảm giá chủ yếu do hoạt động thu mua của thương lái và DN không còn sôi động, nhất là từ 28/4 bắt đầu thời gian nghỉ lễ 30/4 và 1/5 kéo dài hơn 5 ngày.

 Trên bình diện chung, một số loại gạo trắng thông dụng đang ở mức thấp nên lúa khó bán được giá cao. Một số giống lúa OM hạt dài khô, tốt đang ở mức giá 5.350-5.600đ/kg, giảm nhẹ 50đ/kg. Các DN thu mua gạo hạt dài nguyên liệu chế biến gạo 5% tấm, giá 6.500- 6.600 đ/kg.

Theo các thương lái ở An Giang, giống lúa IR50404 đang rớt giá mạnh, lúa tươi bán tại ruộng hiện còn 4.200-4.250đ/kg, giảm 100-200đ/kg.

Ngược lại mặt hàng gạo thơm giá đang tăng. Tại An Giang, lúa khô Jasmine 85 nông dân trữ lại bán 5.600-5.700đ/kg, tăng 200-300đ/kg so với hồi giữa tháng 4. Ở Sóc Trăng, lúa thơm ST21 hút hàng, giá tăng mạnh lên 7.000đ/kg, tăng 1.900 đ/kg so cùng kỳ năm trước.

Lúa có giá, thương lái mua cao hơn khiến một số DN thực hiện liên kết bao tiêu với nông dân SX 11.000 ha bất thành và thực tế chỉ thu mua được trên 1.500 ha.

Giống lúa ST21 hạt nhỏ, ngắn nhưng thơm và mềm cơm, năng suất lúa tươi 10 tấn/ha, có giá thành thấp nên tiêu thụ nội địa tốt, nhiều nhất là các tỉnh phía Bắc và XK tiểu ngạch.

DN chưa đồng hành cùng nông dân

Một DN tại Cần Thơ đánh giá, lúa nếp có thị trường nên mấy năm qua ít biến động, tại ĐBSCL ổn định mức 9.400-9.800đ/kg. Nhưng muốn tìm sự ổn định lâu dài cần khảo sát kỹ nhu cầu thị trường để quy hoạch vùng SX phù hợp.

Sau 5 năm xây dựng cánh đồng mẫu lớn (CĐML), có ý kiến cho rằng con số DN tham gia đầu tư và diện tích CĐML còn rất ít. Hiện vẫn chưa có nhiều DN có điều kiện xây dựng chuỗi SX liên kết như Cty CP BVTV An Giang và phải chờ đến năm 2017, mục tiêu dự kiến sẽ mở rộng CĐML đạt 1 triệu ha may ra mới trở thành hiện thực.

Chính vì không có nhiều DN tham đầu tư liên kết SX nên việc thực hiện thu mua tạm trữ vừa qua chủ yếu qua thương lái hay các chủ nhà máy xay xát. Vì vậy sau khi DN thực hiện đủ chỉ tiêu tạm trữ, ngừng thu mua lập tức thương lái và chủ nhà máy xay xát cũng “ngơi tay”.

Giám đốc một DN kinh doanh lúa gạo cho rằng, trong tình hình các quốc gia SX lúa gạo như Thái Lan, Ấn Độ, Pakistan, Bangladesh, Myanmar… đang nâng cao năng lực SX và khả năng cạnh tranh trên thị trường XK, mà muốn nâng cao sức cạnh tranh của hạt gạo VN thì điều kiện tiên quyết là làm thế nào hạ giá thành SX cho nông dân.

Muốn vậy, cần quản lý tốt giá vật tư nông nghiệp, có chính sách ưu đãi đối với các DN sản xuất kinh doanh vật tư nông nghiệp (giống, phân bón, thuốc BVTV) để giảm giá bán, gián tiếp hỗ trợ cho nông dân.

Bên cạnh đó Nhà nước cần có chính sách ưu đãi vay vốn cho nông dân, DN áp dụng tiến bộ KHKT, cơ giới hóa SX lúa, đầu tư đổi mới công nghệ trong bảo quản chế biến, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng và giá trị gạo Việt Nam…