Năm 2016, tỉnh Hà Tĩnh tiếp tục thực hiện “cuộc cách mạng” xây dựng nông thôn mới (NTM) trong điều kiện khó khăn chất chồng nhưng với sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Ban chỉ đạo (BCĐ) các cấp và nỗ lực của mỗi một người dân nên Chương trình vẫn gặt hái được kết quả khá toàn diện, có chiều sâu, bền vững.

Năm 2016 tỉnh Hà Tĩnh có thêm 23 xã đạt chuẩn NTM 

Đến nay hầu hết các tiêu chí ở các xã đều nâng mức chuẩn, không còn xã dưới 9 tiêu chí; có thêm ít nhất 23 xã đạt chuẩn (kết quả bỏ phiếu lần thứ nhất), nâng tổng số xã đạt chuẩn đến cuối năm lên con số 75.

 Làm thật, công nhận thật

Phải khẳng định rằng càng làm càng thấy xây dựng NTM là một Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) đặc biệt thiết thực, hiệu quả đối với người dân, nhất là những người sống ở các vùng nông thôn còn nhiều khó khăn, thiệt thòi.

Suốt chặng đường hơn 6 năm phát động phong trào ở Hà Tĩnh, mỗi giai đoạn đều có mỗi gian khó khác nhau, nhưng năm 2016 phải nói là năm “đặc biệt” nhất bởi gần như suốt 12 tháng làm NTM thì cả 12 tháng đều có những biến cố tác động xấu đến tiến độ thực hiện Chương trình.

Ví như: Đầu năm rét đậm, rét hại, sự cố môi trường biển; giữa năm thay đổi nhân lực vì bầu cử HĐND các cấp; cuối năm lũ lụt hoành hành; nguồn lực ngân sách dành cho NTM thấp hơn nhiều so với năm 2014, 2015...

Giai đoạn nước rút, mặc dù khó khăn như thế nhưng đảng bộ, nhân dân các xã đăng ký đạt chuẩn năm 2016 đều đưa ra nhiều giải pháp sáng tạo, nỗ lực vượt qua chính mình để được công nhận đạt chuẩn.

Xây dựng NTM ăn sâu vào máu thịt của nhiều cán bộ và người dân, có những vùng quê như "lột xác" thay đổi một cách diệu kỳ; nhân dân rất hồ hởi phấn khởi, đồng thuận cao; Đảng, nhà nước gần dân hơn.

 “Chính quan điểm chỉ đạo làm thật, công nhận phải thật xứng đáng với sự thẩm định khách quan, chính xác của các sở, ngành; sự giám sát, bỏ phiếu công nhận đạt chuẩn chặt chẽ, thận trọng của các thành viên BCĐ tỉnh đã giúp phong trào xây dựng NTM ở Hà Tĩnh ngày càng bền vững, hàng loạt tiêu chí đạt và vượt chuẩn so với quy định của Bộ tiêu chí Quốc gia”, ông Trần Huy Oánh, Chánh văn phòng điều phối xây dựng NTM tỉnh cho hay.

Nhìn lại một năm nỗ lực có thể ghi nhận một số kết quả nổi bật Chương trình NTM Hà Tĩnh gặt hái được là tốc độ tăng trưởng nông nghiệp đạt 4,89%, cao hơn nhiều so với tăng trưởng nông nghiệp chung toàn quốc; thành lập mới hơn 2.800 mô hình sản xuất, kinh doanh có hiệu quả; 1.818 tổ hợp tác; 346 HTX và 318 doanh nghiệp, nâng tổng số tổ hợp tác đến thời điểm này lên con số 2.750; 1.118 HTX và 2.079 doanh nghiệp.

Đối với xây dựng Khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu, ngay từ đầu năm, các địa phương đã chủ động soát xét, lập phương án, dự toán xây dựng Khu dân cư NTM kiểu mẫu, vườn mẫu, nhất là tại các xã đăng ký đạt chuẩn 2016.

Đến nay, đã có 1.250 thôn triển khai mô hình Khu dân cư NTM kiểu mẫu, trong đó có hơn 500 thôn đạt và cơ bản đạt chuẩn theo 10 tiêu chí.Ngoài ra, phong trào phát triển kinh tế vườn, xây dựng vườn mẫu đã lan tỏa mạnh mẽ với trên 2.300 vườn mẫu được xây dựng, trong đó có trên 1.200 vườn hộ đạt chuẩn theo 5 tiêu chí.

Giá trị sản xuất công nghiệp khu vực nông thôn năm 2016 (theo giá so sánh năm 2010) ước đạt trên 8.000 tỷ đồng, tăng 9,8% so với cùng kỳ; thành lập mới 3 cụm công nghiệp (CCN); thu hút 233 dự án đăng ký đầu tư.

Trong đó nhiều dự án có quy mô được chấp thuận chủ trương đầu tư như: dự án Nhà máy sản xuất ván MDF tại CCN huyện Vũ Quang; xây dựng cơ sở kinh doanh và giới thiệu sản phẩm địa phương tại CCN Gia Phố (huyện Hương Khê)... 

Phong trào xây dựng NTM thành công hay không được đánh giá qua sự hài lòng của người dân

Đánh giá thành tích bằng thang điểm

Quá trình thực hiện xây dựng NTM, là người trực tiếp “cầm tay chỉ việc”, lăn lộn đến từng thôn xóm, hộ dân hướng dẫn bà con hoàn thành các tiêu chí, ông Trần Huy Oánh, Chánh văn phòng điều phối xây dựng NTM tỉnh trăn trở không ít vấn đề, mong muốn BCĐ Trung ương xem xét, điều chỉnh để phù hợp với thực tiễn cụ thể ở từng địa phương.

Theo đó, ông Oánh cho rằng, việc quy định hay đặt ra chỉ tiêu phấn đấu về xây dựng NTM nên lấy các chỉ tiêu và theo thứ tự ưu tiên: Nâng chất lượng các tiêu chí (mỗi năm tăng lên khoảng 1,2 lần so năm trước); số tiêu chí đạt chuẩn tăng thêm hoặc số tiêu chí đạt chuẩn bình quân/xã; số tiêu chí tối thiểu phải đạt ở tất cả các xã); số xã đạt chuẩn; số xã đạt chuẩn kiểu mẫu và huyện đạt chuẩn NTM.

 Cần đánh giá thành tích các địa phương bằng kết quả thực hiện trong kỳ chứ không chỉ lấy kết quả "đầu - cuối" là số xã đạt chuẩn, trong khi "nền" trước khi xây dựng NTM giữa các địa phương là khác nhau.

Khi có bộ chỉ số mang tính tổng hợp, tính bằng thang điểm trên cơ sở khối lượng đạt được trong kỳ ở tất cả các nội dung, các tiêu chí để đánh giá thì sẽ tránh được tình trạng chạy theo thành tích mà dồn nguồn lực cho xã, huyện giàu hơn. Việc làm này vô hình chung làm gia tăng khoảng cách ngay trong khu vực nông thôn.

Ngoài ra, cũng không quá nặng nề về nợ xây dựng cơ bản trong xây dựng NTM. Nếu địa phương thực sự có khả năng cân đối thanh toán (ngoại trừ không để nợ đọng, nợ trái quy định), cần gắn trách nhiệm về thẩm định cân đối nguồn lực cho người đứng đầu và tăng cường kiểm tra, kiểm soat chặt chẽ.