Dự án cạnh tranh ngành chăn nuôi và an toàn thực phẩm Lâm Đồng (Lifsap Lâm Đồng) đã phối hợp với chính quyền các huyện Đức Trọng, Lâm Hà, Di Linh và Bảo Lâm tham vấn, lựa chọn 800/1.000 hộ để triển khai mô hình chăn nuôi GAHP (quy trình thực hành chăn nuôi tốt cấp nông hộ) tại 10 xã, thị trấn trực thuộc. Kết quả không chỉ thay đổi nhận thức và hành vi chăn nuôi theo hướng an toàn mà còn nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả kinh tế cho nông dân trên địa bàn.
Tập huấn và giám sát
Bắt đầu từ năm 2010, Lifsap Lâm Đồng tiến hành chọn hộ chăn nuôi heo theo hướng GAHP để nhân rộng trên các địa bàn trọng điểm. Một trong các tiêu chí quan trọng để lựa chọn là nông hộ phải chăn nuôi heo thường xuyên và liên tục, quy mô trung bình khoảng 30 con/hộ. Đi vào thực hiện quy trình chăn nuôi GAHP, những hộ chăn nuôi được chọn tập huấn chung với các đối tượng khác gồm: người vận hành lò mổ, kinh doanh thực phẩm, cán bộ khuyến nông, thú y cấp cơ sở… Nội dung tập huấn tập trung vào quy trình thực hành chăn nuôi tốt, công tác thú y, ghi chép thông tin chăn nuôi, vận hành chợ thực phẩm tươi sống và lò mổ, quản lý môi trường… Đến nay, Lifsap Lâm Đồng đã tổ chức khoảng 365 lớp tập huấn với gần 10.700 lượt người tham dự.
Riêng với hộ chăn nuôi GAHP, trong hơn 5 năm qua, Lifsap Lâm Đồng đã triển khai nhiều hình thức hỗ trợ khá thiết thực và hiệu quả. Cụ thể, 100% số hộ được hỗ trợ các dụng cụ chăn nuôi và thiết bị an toàn sinh học như: máng ăn, máng uống, máy bơm, bình xịt thuốc khử trùng, xe rùa, sổ ghi chép… Đã có 765 hộ được hỗ trợ từ 2 - 5,6 triệu đồng/hộ để nâng cấp, mở rộng diện tích chuồng trại. Ngoài ra, còn có 990 hộ chăn nuôi (777 hộ chăn nuôi tham gia nhóm GAHP và 213 hộ chăn nuôi trong vùng GAHP nhưng không tham gia nhóm GAHP), mỗi hộ được hỗ trợ hơn 4,4 triệu đồng để xây lắp 305 hầm biogas và 685 hố ủ phân.
Bên cạnh đó, thông qua hoạt động giám sát tại các đại lý, Lifsap Lâm Đồng thường xuyên khuyến cáo đến người chăn nuôi về chất lượng sản phẩm thức ăn chăn nuôi đang lưu thông trên thị trường. Trên địa bàn tỉnh không có các nhà máy sản xuất thức ăn chăn nuôi hỗn hợp, hàng năm phải nhập về từ nơi khác với khối lượng tương đối lớn, nên việc lấy mẫu và kiểm nghiệm các chỉ tiêu liên quan đến chất lượng, an toàn vệ sinh và các loại chất cấm sử dụng trong chăn nuôi là rất cần thiết. Trong giai đoạn từ năm 2012 đến nay, qua 6 đợt lấy mẫu kiểm tra cho thấy, hầu hết đều có chỉ số về xơ thô và ẩm độ đúng với chỉ tiêu công bố trên nhãn mác, bao bì; không phát hiện có các loại kháng sinh (tetracylin, tylosin, chloramphenicol, furazolidone) và hormone cấm sử dụng (clenbuterol, salbutamol, ractopamine)…
Lợi nhuận tăng, khó khăn vẫn còn
Đến nay, Lifsap Lâm Đồng đã hỗ trợ gần 45 tỷ đồng để nâng cấp và xây dựng mới 26 chợ thực phẩm tươi sống tại các huyện trong và ngoài vùng GAHP, mỗi ngày bán trên 30 tấn thịt heo đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm đến người tiêu dùng. Thị trường đầu ra ở đây đã góp phần giúp người chăn nuôi trên 4 vùng GAHP của tỉnh Lâm Đồng tích cực mở rộng quy mô, kết quả đã vượt 15% chỉ tiêu ban đầu đề ra. Dẫn đầu 4 vùng GAHP là Đức Trọng đạt trung bình 67 con/hộ; tiếp theo là Lâm Hà với 35 con/hộ; Di Linh đạt 31 con/hộ; Bảo Lâm với 27 con/hộ. Số lứa sinh sản của heo nái mỗi năm đạt 1,9 lứa ( một lứa khoảng 12 heo con). Đàn heo nuôi thịt với trọng lượng xuất chuồng trung bình 98kg/con. Thời gian nuôi từ khi sinh đến khi xuất bán trung bình là 155 ngày. Hiệu quả kinh tế trong chăn nuôi nông hộ đã tăng tỷ suất lợi nhuận đến hơn 20% trong vòng 2 năm gần đây.
Theo UBND tỉnh Lâm Đồng, bên cạnh những kết quả đáng ghi nhận, các vùng chăn nuôi GAHP trên địa bàn vẫn còn nhiều khó khăn cần giải quyết từ nay đến năm 2018. Đó là, chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa người chăn nuôi với các doanh nghiệp thu mua, chế biến và tiêu thụ sản phẩm; số lượng hộ kinh doanh vào chợ thực phẩm tươi sống mới đạt tỷ lệ 70% cam kết; việc liên kết giữa cơ sở giết mổ với hộ chăn nuôi vùng GAHP còn hạn chế (mới khoảng 20%); vẫn chưa nhiều các cơ sở chăn nuôi tập trung được nâng cấp, xây dựng mới…
Bởi vậy, trách nhiệm của Sở Nông nghiệp và PTNT Lâm Đồng là khẩn trương điều chỉnh, bổ sung quy hoạch vùng chăn nuôi, cơ sở giết mổ phù hợp với nội dung tái cơ cấu ngành đến năm 2020. Ban quản lý dự án Lifsap Lâm Đồng cần tiếp tục phối hợp với chính quyền địa phương trong 4 vùng dự án GAHP vận động 30% số hộ còn lại vào chợ kinh doanh thực phẩm tươi sống; đồng thời hướng dẫn các nhóm chăn nuôi GAHP tổ chức lại sản xuất theo mô hình tổ hợp tác hoặc hợp tác xã; thực hiện tốt công tác giám sát, vận hành cơ sở giết mổ, chợ thực phẩm tươi sống hoạt động đảm bảo an toàn thực phẩm cho người tiêu dùng.