Anh Nguyễn Xuân Trường - Trưởng thôn Tân Tiến (xã Cao Quảng - huyện Tuyên Hóa - Quảng Bình) đưa chúng tôi ra vùng rừng trồng đầu nguồn sông Rào Nan. Vạt rừng đang vào kỳ khai thác đã bị bão số 10 quật ngã tan hoang. Những cây keo có đường kính trên 20cm bị bão bẻ gập thân, ngọn đổ ra tứ phía.

Anh Trường bên vạt rừng bị bão làm hư hại

Phía khác, những cây dài đườn đưỡn nằm xếp lố, lá quắt héo dưới cái nắng gắt. Anh Trường bảo: “Nhà tôi có hơn 10 ha, trước bão bán 2 ha được 120 triệu đồng. Giờ bão làm gãy đổ sạch. Kêu bán chưa có ai mua cho”.

Tiêu tan hy vọng

Xã Cao Quảng với lợi thế vùng đồi núi nên người dân chú trọng phát triển rừng trồng và đó cũng là định hướng phát triển kinh tế của địa phương. Ông Mai Xuân Tuyên - Bí thư Đảng ủy kiêm Chủ tịch UBND xã Cao Quảng cho hay, từ năm 2010, người dân trong xã đã phát triển rừng trồng kinh tế được gần 1.000 ha. Khi cây chuẩn bị đưa vào khai thác thì bão số 10 (năm 2013) tràn qua. Cơn bão lớn đã đè sạch những gì trên đường nó đi qua. Hàng ngàn ha rừng trồng của người dân Cao Quảng chỉ còn lại những đống gỗ tận dụng. “Người dân bàng hoàng khi chỉ qua một đêm đã mất tiền tỷ” - ông Tuyên nhớ lại.

Lấy lại tinh thần, bà con lại phục hồi mở rộng rừng trồng và xác định chỉ có rừng mới thoát khỏi nghèo khó. Trong vòng 5 năm, Cao Quảng đã có diện tích rừng trồng đáng nể. Toàn xã có được gần 1.800 ha, trong đó có hơn 1.000 ha đến tuổi thu hoạch.

Con đường nối từ xã Quảng Sơn (huyện Quảng Trạch) lên xã Cao Quảng dài hơn 20 km, chạy uốn lượn theo dòng chảy của sông Tào Nan. Hai bên đường, bạt ngàn cánh rừng trồng bị gãy đổ nằm rạp. Anh Trường - Trưởng thôn Tân Tiến trèo qua mấy đám cây gãy, đến đứng thần người trước vạt cây xếp lớp đè lên nhau. “Thôn tui có hơn trăm hộ, ai cũng vay vốn ngân hàng để đầu tư trồng rừng. Cả thôn có hơn 500 ha. Năm nay là thu hoạch khoảng 350 ha. Nhưng bây giờ thì cây đó, gỗ đó mà chẳng có ai mua cho. Nhà nào cũng ra nhìn thấy rừng là khóc. Người nhiều thì có trên chục ha, người ít vài ha. Mỗi nhà mất ít nhất là trăm triệu đồng”.

Điều không may của bà con Cao Quảng bởi năm nay mưa nhiều. Nước trên sông Tào Nan lúc nào cũng cuộn chảy. Gần nửa diện tích rừng trồng đang vào kỳ thu hoạch lại nằm phía bên kia sông. Chính vì vậy, bà con phải chờ nước sông hạ xuống mới vận chuyển được gỗ rừng trồng về.

Ông Nguyễn Đức Sự (thôn Tân Tiến), mắt đỏ hoe, vác cây rựa đi trước để đưa chúng tôi vào vạt rừng nhà ông. Ông chẳng nói gì, cứ phát cành mở đường. Khi đến bên mấy cây keo lớn bị bão vặn gãy ngang thì ông đứng lại như chẳng còn sức mà đi nữa. Bão năm 2013, nhà ông có 5 ha rừng trồng mới hơn năm nên bão chỉ xô nghiêng còn phục hồi được. Sau đó, ông đầu tư trồng thêm được hơn chục ha. Nhẩm tính năm nay bán hết, gom tiền phần trả nợ, phần làm lại căn nhà cho khang trang vững chắc.

Ông Sự: “Rừng bị thiệt hại hơn nửa tỷ đồng”

“Người tính không bằng trời tính. Hơn chục ha rừng rạp đất như vầy thì coi như mất đứt hơn nửa tỷ đồng rồi” - ông Sự cay đắng.

Ở Cao Quảng, hầu như ai cũng biết rừng cao su của ông Nguyễn Văn Quang (thôn Cao Lãnh). Gia đình ông vay mượn đầu tư trồng hơn 10 ha cao su. Cây trồng đã được hơn 5 năm, xanh tốt cả một vùng. Tuần trước, ông về xuôi mua bát và dụng cụ để chuẩn bị làm lễ mở miệng khai thác. Cả buổi sáng nghe bão gầm rú mà sởn cả tóc gáy. Bão tan ông chạy sấp ngửa lên vườn cao su. Dù bị vấp té ngã mấy lần mà ông vẫn chưa tin nổi ở mắt mình. Vườn cao su không còn mấy cây nguyên vẹn.

Cây keo lớn bị bẻ gãy ngang

Cũng như gia đình ông Quang, nhiều hộ dân khác như ông Võ Trọng Triển, Nguyễn Văn Nguyên…, mỗi gia đình có trên 10 ha rừng chuẩn bị khai thác thì bị bão cứa ngang. Bây giờ, ai cũng lâm cảnh nợ nần.  

Liệu có còn bão lớn?

Theo ông Tuyên, toàn xã có 920 hộ dân nhưng chỉ có 40 ha đất canh tác nông nghiệp. Thế mạnh là đất rừng. Bão qua, người dân bị thiệt hại gần 1.500 ha rừng keo tràm. Dù có vớt vát được chút nào đi nữa thì tính sơ cũng thiệt hại trên 70 tỷ đồng về rừng.

Rừng keo tràm bị đè vật xuống

Mấy hôm sau bão trời nắng như nung. Theo bà con Cao Quảng, cây bị nắng làm cho khô thì lại càng khó bán. Lãnh đạo xã cũng đang chạy đôn chạy đáo tìm kiếm doanh nghiệp thu mua. Tuy nhiên, đến nay vẫn chưa được mối nào.

Trao đổi với NNVN, lãnh đạo xã Cao Quảng cũng chưa có kế sách gì để gỡ bí cho người dân. Đất rừng không trồng rừng thì trồng được cây gì thay thế. Trồng lại rừng rồi không biết vài ba năm nữa có xảy ra bão lớn như mấy năm gần đây không?

Keo bán cũng không có người mua