Tàu giã cào hoạt động sai vùng quy định bị Bộ đội Biên phòng Quảng Bình phát hiện, xử lý.

Lực lượng kiểm soát vừa thiếu vừa yếu

Nghề giã cào vốn là một nghề truyền thống của ngư dân vùng biển ngang. Tuy nhiên, giã cào truyền thống chỉ là những chiếc thuyền nhỏ của ngư dân nghèo, đánh bắt ven bờ và quanh quanh vùng lộng. Ở một số vùng biển, kể cả những thuyền nhỏ này cũng bị hạn chế hoạt động, với những quy định về mắt lưới, về thời gian và địa điểm khai thác.

Những tàu giã cào có công suất lớn khai thác ở ven bờ và vùng lộng đã làm tổn hại nghiêm trọng nguồn lợi thủy sản trong mùa sinh sản, gây tổn hại cho các tàu đánh bắt nhỏ ven bờ. Hiện nay việc quản lý hoạt động của tàu giã cào đang bị buông lỏng. Theo TS Nguyễn Việt Thắng – Chủ tịch Hội Nghề cá Việt Nam: “Nghề đánh bắt giã cào từ lâu đã bị hạn chế phát triển vì đánh bắt giã cào không phân loại hải sản, cá lớn cá bé đều bắt tất, nó tận diệt nguồn lợi hải sản. Tuy là loại hình đánh bắt hạn chế phát triển, nhưng trong nhưng năm qua hoạt động đánh bắt của tàu giã cào không được kiểm soát chặt, không có lực lượng chuyên ngành quản lý kiểm soát”.

Ông Thắng chia sẻ: “Trước đây chúng ta có pháp lệnh bảo vệ nguồn lợi, có hẳn Chi cục Khai thác bảo vệ nguồn lợi ở các địa phương, có lực lượng chuyên ngành đi kiểm tra, họ được phép bắt và phạt trực tiếp những tàu giã cào đánh bắt sai quy định. Lực lượng này làm rất tốt nên không để tàu giã cào không hoành hành như hiện nay. Sau khi Luật Thủy sản ra đời, lực lượng này không còn nữa, bỏ trống kiểm soát khu vực kiểm ngư ven bờ, thay vào đó là thanh tra chuyên ngành nông nghiệp, thủy sản. Lực lượng này mỗi lần đi tuần tra là phải có lệnh, có kế hoạch, tuần tra định kỳ, hơn nữa họ không được phạt trực tiếp trên biển nên cũng rất hạn chế. Lực lượng yếu, mỏng nên không đủ sức để kiểm soát làm ảnh hưởng đến các loại tàu nhỏ đánh bắt ven bờ”.

Cần thành lập Chi cục kiểm ngư

Đề cập đến việc quản lý tàu giã cào hoạt động trên biển, ông Nguyễn Văn Trung – Vụ trưởng Vụ Khai thác thủy sản, Tổng cục Thủy sản cho biết: “Các địa phương đều có đơn vị thanh tra chuyên ngành thủy sản, thuộc Sở NNPTNT họ có tàu tuần tra kiểm tra xử lý các vụ vi phạm do tàu giã cào đánh bắt sai tuyến, vi phạm hoạt động trên biển. Trung ương có lực lượng kiểm ngư phối hợp lực lượng biên phòng, hải quân cùng kiểm tra giám sát hoạt động của tàu cá nói chung và tàu giã cào nói riêng, nếu phát hiện vi phạm, lực lượng này sẽ xử lý ngay”.

Tuy nhiên lực lượng chuyên ngành tổ chức tuần tra, kiểm tra nhưng khi lực lượng chức năng vừa rời đi thì các tàu giã cào lại tiếp tục khai thác trái phép. Đối với nghề giã cào, ông Trung cho rằng không cấm hoạt động, tuy nhiên cũng chỉ cho đánh từng vùng từng tuyến theo quy định. Chủ trương của Bộ NNPTNT là dừng không cho phát triển thêm các tàu giã cào, tiến tới cấm nghề đánh bắt này, vì đánh bắt giã cào làm tận diệt nguồn lợi thủy sản. Trong bối cảnh hiện nay, để hạn chế những hậu quả của tàu giã cào gây ra, lực lượng thanh tra chuyên ngành địa phương cần tăng cường hoạt động tuần tra, đồng thời tuyên truyền giáo dục cho ngư dân nắm được các luồng tuyến mà tàu giã cào được phép hoạt động.

Đồng tình quan điểm đó, TS Nguyễn Việt Thắng cho rằng: “Địa phương cần tích cực hơn trong việc thanh tra chuyên ngành các loại tàu giã cào. Hiện nay trong thời kỳ đang sửa đổi Luật Thủy sản, chúng ta cần ủng hộ phương án có Chi cục Kiểm ngư tại các tỉnh thành ven biển. Chi cục Kiểm ngư có nhiệm vụ như kiểm ngư trung ương nhưng làm ở gần bờ, ven bờ, lực lượng này được quyền thực thi pháp luật, bảo vệ nguồn lợi bảo vệ ngư dân, ai vi phạm thì xử lý ngay trên biển”.