Ảnh minh họa

Kể từ tháng 10/2016, Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - Liên minh kinh tế Á-Âu (FTA Việt Nam-EAEU) chính thức có hiệu lực sau hơn 2 năm đàm phán. Theo đó, gần 90% dòng thuế được cắt, giảm thuế quan nhập khẩu; trong đó, hơn 59% dòng thuế được xóa bỏ ngay. Đây là lợi thế lớn cho Việt Nam trong việc cạnh tranh với các nước khác trên thế giới, khi xuất khẩu hàng hóa vào thị trường các nước thuộc EAEU.
 

Thủy sản sẽ là ngành có lợi thế nhiều nhất. Mức thuế suất thuế nhập khẩu thủy sản từ Việt Nam sẽ giảm từ 10% xuống còn 0%; trong đó, có nhóm hàng thủy sản chế biến. Việt Nam cũng đã đạt được quy tắc xuất xứ linh hoạt đối với một số sản phẩm thủy sản chế biến, đóng hộp như cá ngừ, tôm... Tuy nhiên, đây lại là nhóm mặt hàng mà Việt Nam còn thiếu nguyên liệu. Ngoài ra, 5% các dòng thuế còn lại là các mặt hàng thủy sản mà Việt Nam không có thế mạnh xuất khẩu.
 

Trong khi đó, các mặt hàng nông, lâm sản lại là ngành ít được hưởng lợi. Cụ thể, với mặt hàng gạo, EAEU chỉ cho phép mức hạn ngạch xuất khẩu của Việt Nam là 10.000 tấn/năm với thuế suất 0% và áp dụng mức thuế suất tối huệ quốc (MFN) ngoài hạn ngạch thay vì 0%. Như vậy lợi thế cho mặt hàng gạo là không nhiều. Đó là chưa kể, sản lượng gạo xuất khẩu hằng năm của Việt Nam phụ thuộc vào nhu cầu nhập khẩu của các nước thuộc EAEU
 

Không chỉ mặt hàng gạo, FTA giữa Việt Nam và EAEU cũng không cam kết giảm thuế đối với chè xanh đóng gói dưới 3 kg. Cà phê, hồ tiêu chỉ áp dụng thuế 0% với nguyên liệu thô từ Việt Nam. Như vậy có thể thấy, các mặt hàng chè, hồ tiêu và cà phê, những thế mạnh của Việt Nam, muốn xuất khẩu mang lại giá trị cao thì phải chế biến sâu, nhưng các sản phẩm này chỉ được hưởng lợi thuế 0% ở những sản phẩm thô, còn chế biến sâu không được hưởng lợi.