Xoài chỉ đậu trái lác đác.

Gia đình ông Nguyễn Hữu Kính ở thôn Tân Hải, xã Cam Hải Tây (huyện Cam Lâm) có 40 cây xoài Canh nông (giống xoài địa phương) hàng chục năm tuổi. 3 năm nay xoài liên tục mất mùa.

Dẫn chúng tôi tham quan vườn xoài, ông Kính chỉ những cây xoài cổ thụ gốc to hơn 2 người ôm, tán cậy rộng sum xuê nói: "Nhìn cây toàn lá chẳng thấy xoài. Không biết thời gian tới cây có ra bông nữa không, chứ đậu vài trái như thế này thu hoạch chẳng ăn thua.

Từ khi cây ra hoa trước tết đến nay gia đình tôi tốn rất nhiều chi phí cho việc bơm tưới và bón phân, thuốc BVTV; đặc biệt các thuốc trị nấm, bọ trĩ, chống rụng hoa. Mỗi lần phun tốn cả triệu đồng. Hiện tôi vẫn còn duy trì phun cho những cây đang ra hoa, chứ không là mất trắng".

Không chỉ xoài Canh nông mất mùa mà xoài Úc cũng trong tình cảnh tương tự. Điển hình là vườn xoài Úc nhà ông Trần Văn Cư, người cùng thôn vụ này thất thu vì xoài ra bông nhưng không đậu trái nhiều.

Ông Cư cho biết, mặc dù gia đình ông chủ động đào giếng để bơm tưới nước cho 5 sào xoài Úc (50 cây) nhưng do ảnh hưởng thời tiết khiến cây ra hoa không đồng loạt. Ông quyết định lặt bỏ hoa, trái, tập trung chăm sóc điều khiển cho cây ra trái nghịch vụ".

Ông Đoàn Ngọc Phước, Chủ tịch UBND xã Cam Hải Tây cho biết, toàn xã có gần 1.000ha xoài, trong đó gần 90% diện tích là giống xoài Úc (xoài Canh nông ghép giống Úc). Tuy nhiên vụ xoài chính vụ năm nay do ảnh hưởng nắng hạn kéo dài và nhiều đợt sương muối khiến năng suất giảm và thời vụ cũng chậm trễ hơn mọi năm.

“Năm nay năng suất xoài trung bình ước từ 1,2 - 1,5 tấn/ha, thấp hơn nhiều so với năng suất xoài canh tác bình thường. Đây là năm thứ ba liên tiếp người trồng xoài tại địa phương thất thu”, ông Phước chia sẻ.

Thị trấn Cam Đức (Cam Lâm) chủ yếu trồng các loại xoài giống xoài chất lượng cao như Úc và cát Hòa Lộc với diện tích hơn 400ha. Mọi năm thời điểm này dạo quanh các nhà vườn nhìn cây lủng lẳng quả và nhiều vườn đã thu hoạch rộ. Tuy nhiên năm nay các vườn chỉ mới ra hoa lác đác. Ông Lê Văn Đàn, Chủ tịch Hội Nông dân thị trấn Cam Đức cho biết, năm nay nắng hạn kéo dài, cây xoài thiếu nước tưới nên các nhà vườn đều chủ động khoan giếng. Nông dân đang đứng trước nguy cơ mất mùa.

Do khan hàng nên các loại xoài tại Khánh Hòa được các vựa thu mua với giá cao. Bà Võ Thị Kim Mến, chủ vựa xoài Hoàng Mến ở thị trấn Cam Đức, chuyên thu mua xoài Úc xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc qua đường tiểu ngạch, cho biết: Hiện giá xoài Úc ở mức 65.000 đ/kg (loại 1) và 25.000 đ/kg (loại 2) tăng từ 15.000 - 20.000 đ/kg so với thời điểm năm ngoái. Sở dĩ giá xoài tăng do nguồn cung khan hiếm.

“Mọi năm thời điểm này vựa tôi mỗi ngày thu 2 - 3 tấn, còn nay chưa tới 1 tấn/ngày. Vì vậy cứ thu mua 2 - 3 ngày lại “đứt” hàng rồi nghỉ vài ngày mới có hàng lại”, bà Mến nói.

Không chỉ xoài Úc có giá mà hiện xoài Canh nông cũng được thương lái thu mua phục vụ thị trường nội địa cũng có giá rất hấp dẫn, dao động từ 17.000 - 20.000 đ/kg, song cũng rất khan hàng.

Nhiều người trồng xoài dự báo năm nay xoài ra trái muộn và mất mùa nên hy vọng giá sẽ tiếp tăng để bù đắp cho sản lượng thấp. Tuy nhiên, bà Võ Thị Kim Thương, chủ vựa thu mua xoài Úc có quy mô lớn ở thị trấn Cam Đức cho rằng, hiện thị trường tiêu thụ xoài Úc ở Trung Quốc chậm mặc dù rất khan hàng, vì vậy khi đến giữa cuối tháng 4 tới, nguồn hàng sẽ dồi dào hơn và giá xoài cả có thể không tăng mà giảm xuống.

Ông Trần Văn Tới ở xã Cam Tân (Cam Lâm) có 2 sào xoài Canh nông mới ra trái nên tiếc vì không có xoài bán. “Mọi năm thời điểm này vườn xoài nhà tôi đã cho thu hoạch, còn năm nay xoài ra bông trễ và đậu trái không đồng loạt. Mấy năm trước cây ra quả sum xuê thì giờ này cũng kiếm vài chục triệu đồng rồi”, anh Tới nói.