Dọc quốc lộ 6 chạy qua thị trấn Cao Phong những cửa hàng cam ken dầy. Cam lòng vàng, cam canh, quýt Hà Giang vàng rực được bầy lên khay vô cùng bắt mắt. 

Giống cam lòng vàng (CS1) cho thu hoạch sớm nhất trong các giống cam trồng ở Cao Phong như xã Đoài, V2, cam Mát. Đây cũng là giống cam ngon đã tạo nên thương hiệu cam Cao Phong nổi tiếng. Trái với vẻ hồ hởi mọi năm, niên vụ này, cam bán chậm hơn và giá xuống hơn so với mọi năm.

Anh Bùi Văn Khánh, ở thị trấn Cao Phong chia sẻ, khách đến vườn cắt không giảm, nhưng giá lại xuống đôi chút. Cuối năm ngoái, giá cam lòng vàng cắt tại vườn là 28-30.000 đ/kg, hiện nay cam xuống giá còn 20.000 đ/1kg. 

So với thị trường tiêu thụ cam truyền thống ở miền Bắc, năm nay, nhiều đơn vị khác ở miền Nam cũng đã cất công đưa cam Cao Phong vô Sài Gòn. Sản phẩm cam nổi tiếng này cũng được người tiêu dùng đón nhận. Tuy nhiên, theo đánh giá của các chủ vườn, kể cả vườn đã được cấp chứng chỉ Vietgap, năm nay cam tiêu thụ chậm hơn so với năm. Nguyên nhân đưa ra là nhiều diện tích cam trồng cách đây 4-5 năm đã cho thu hoạch. Cả sản lượng và diện tích cam trên địa bàn huyện Cao Phong đều tăng gấp 2-3 lần so với 5 năm trước.

Theo thống kê của UBND huyện Cao Phong, tổng diện tích cây có múi của toàn huyện là trên 2.800ha, trong đó riêng cây cam chiếm 1.652ha. Ước tính tổng sản lượng là 33.000 tấn quả. Diện tích và sản lượng cùng tăng, nhưng hơn 5.000 hộ dân tham gia trồng cam, quýt đến giờ vẫn tự lo đầu ra. Rất ít chủ trang trại kí kết được với đơn vị thu mua. Việc tiêu thụ hàng do các chủ vườn tự bán cho tư thương.

Điều mà người dân Cao Phong lo ngại là diện tích cam phát triển quá nhanh và quá nhiều người trồng việc tiêu thụ gặp nhiều khó khăn. Ngay cả những hộ trồng cam theo tiêu chuẩn Vietgap thì vẫn gặp khó. Giá cam đã bắt đầu giảm mạnh vì phải cạnh tranh với cam Vinh, cam Bắc Giang và cam Tuyên Quang, Hà Giang.

Ông Trần Văn Tuyên ở khu 4, thị trấn Cao Phong chia sẻ, gia đình ông trồng cam từ năm 2004 đến năm 2008 bắt đầu cho thu hoạch. Nhận thấy tiềm năng từ loại cây trồng này, ông Tuyên tiếp tục đầu tư hợp tác, liên kết mô hình 50/50 (người đầu tư vốn hợp tác với người có đất), đến nay đã có 17ha cam. "Năm nay nhà tôi thu khoảng 450 tấn cam các loại, việc tiêu thụ đều do các tư tương ở nơi khác đến mua", ông Tuyên cho biết.

Theo ông Tạ Đình Đào, một chủ vườn có 10ha cam ở Cao Phong, đầu ra từ trước giờ toàn thương lái đến tận vườn. Có những lúc thương lái ép không bán được hàng. Một vài năm trở lại đây thì không đến nỗi nhưng về lâu dài thì cần có đầu mối tiêu thụ để ổn định cho nông dân.

Ông Đào lo lắng cũng có cơ sở, vì sắp tới 2.800 ha cam, quýt cho thu hoạch, tổng sản lượng sẽ lên đến 80-90 tấn. Sản lượng quá nhiều lại thu trong thời gian ngắn, người nông dân sẽ gặp khó khi bán hàng. Hiện tại, người dân nơi đây vẫn không ngừng bạt đồi, bỏ mía trồng cam. Chưa một gia đình nào kết nối được với đầu mối tiêu thụ ổn định. Họ cứ lao vào trồng còn đầu ra sẽ do thương lái đảm nhiệm. Đây là một điều bất lợi đối với các hộ trồng cam ở cả tỉnh Hòa Bình sẽ phải đối mặt trong thời gian tới.