Hái lá mối

Lá mối có hai loại: Một loại lá trơn láng và một loại lá hình quả tim có lông mịn, gọi là sương sâm lông, tức lá mối. Loại sương sâm lông, khi vò với nước nhanh đông hơn, làm thạch ăn rất ngon...

Lá mối thường mọc tự nhiên trong rừng, trên núi hoặc các khu vườn hoang dại, nhưng gần đây nhiều người đã sử dụng lá tươi vò nát để làm thạch, coi như một vị thuốc. Từ đó nhiều người đã nhân giống bằng cách ươm hột trồng trong vườn nhà để lấy lá. Ông Út Quýt, ở ấp Ba Xoài, xã An Cư, huyện Tịnh Biên là một trong những người đầu tiên trồng dây mối dưới tán xoài, thu nhập bình quân mỗi năm trên 40 triệu đồng.

Ông cho biết, dây mối rất dễ trồng, thích hợp với nhiều loại đất, nhưng cây rất cần nước. Lúc đầu ông dùng tàu tre, dần dần ông sử dụng lưới ny lon để làm giàn rất tiện lợi.

Tại xã Châu Lăng, huyện Tri Tôn, ông Út Hiền cũng trồng 1 công dây mối đang thu hoạch. Kỹ thuật trồng của ông là cho dây leo lên cây đứng, vừa dễ tưới nước vừa dễ hái. Cứ 10 ngày hái lá một đợt, mỗi đợt khoảng 50 – 70kg lá, quy ra thành tiền được 2.500.000 đồng.

Lá mối tới kỳ thu hoạch sẽ có thương lái đến tận nơi thu mua với giá 50.000 đồng/kg, những lúc hút hàng lên tới 80.000 đồng/kg.

Nhiều người phấn khởi nói dây mối là loại  “trồng chơi ăn thật”, là dây xóa đói giảm nghèo đối với những hộ còn khó khăn ở miền núi. Một hộ chỉ trồng khoảng 100 dây, mỗi tháng cũng có thể kiếm thêm 1 triệu đồng. Tuy nhiên, không phải ai trồng cũng thành công vì loại dây này dễ bị “đột tử” do thiếu nước và nấm bệnh.

Vò lá mối để làm thạch.

Theo tính toán của ông Hiền, tại những vùng đất núi khô cằn bà con chỉ trồng được một ít loại cây ăn trái như xoài, mãng cầu ta và một vài loại khoai, đậu. Riêng dây mối, nếu trồng đúng kỹ thuật, phân nước đầy đủ, mỗi công có thể thu nhập trên 75 triệu đồng/năm, lãi gấp 3 lần các loại cây ăn trái và gấp 2 lần trồng khoai mì.

Theo kinh nghiệm dân gian, thạch lá mối (sương sâm) rất mát, nhất là mùa nóng nực ăn vào giúp cơ thể thanh nhiệt. Về thành phần hóa học chưa thấy có tài liệu nghiên cứu, nhưng theo y học cổ truyền, lá mối có tác dụng giải nhiệt, nhuận gan, không độc.

Muốn làm thạch sương sâm, người ta dùng lá rửa sạch (khoảng 100gr cho 3 lít nước) rồi dùng tay vò nát trong một thau nước sôi để nguội. Nước ra càng đậm đặc, sương sâm càng dai và ngon. Sau khi vò xong, lọc lấy phần nguyên chất, sau khoảng 1 tiếng đồng hồ nước sẽ cô đọng. Nếu cho vào tủ lạnh càng mau đặc hơn. Thạch lá mối có thể ăn riêng với đường cát nhưng cũng có thể phối hợp với hột é, phổ tai tạo thành một món ăn thanh nhiệt, tươi mát và mùi vị hấp dẫn.